Alles wat je moet weten over olie

Werp een blik in een gemiddeld keukenkastje en de kans is groot dat je op z’n minst drie verschillende soorten olie ziet. Tel het maar eens bij jezelf. Milde olijfolie, extra vierge olijfolie, zonnebloemolie en misschien ook wel kokosolie. Dan hebben we het nog niet over olie met een smaakje of de vele andere soorten. In dit artikel lees je alles over de bekendste soorten olie, waarvoor je ze het best kunt gebruiken en tot welke maximale temperatuur je kunt verhitten.

Olie wordt gewonnen uit de meest uiteenlopende producten. Van olijven en zonnebloempitten tot kokosnoten, pinda’s, druivenpitten, lijnzaad en ga zo maar door. De meest gebruikte oliesoorten in Nederlandse thuiskeukens zijn olijfolie en zonnebloemolie, maar binnen die twee zijn ook verschillen onderling. Zo verschilt de smaak per hoofdingrediënt, maar heeft ook de plek waar de olie vandaan komt invloed op de smaak. 

Als je denkt aan olie is olijfolie waarschijnlijk één van de eerste soorten waar je aan denkt. Olijfolie is te vinden in elke keuken en supermarkt, vaak in verschillende verschijningen. Olijfolie wordt gemaakt van geperste groene of zwarte olijven uit zo’n beetje alle landen rondom de Middellandse Zee, uiteenlopend van Spanje tot Turkije. Afhankelijk van de persing, dat wil zeggen hoe puur de olijfolie is, verschillen de kleur en smaak het meest. 

Zo is extra vierge olijfolie het puurst en heeft het de meest uitgesproken, frisse en soms zelfs pittige smaak. Ook is de kleur groenig. Je gebruikt extra vierge olijfolie idealiter alleen voor koude bereidingen, omdat zo de smaak het best tot zijn recht komt. Milde olijfolie is gelijk een stap milder van smaak en kun je ook gebruiken om in te bakken. Milde olijfolie is meestal een stuk goedkoper dan extra vierge olijfolie en geel van kleur. 

• Lees ook: zo voorkom je dat olie gaat spetteren

Ook zonnebloemolie wordt ontzettend veel gebruikt. Deze oliesoort wordt gemaakt van de pitten van de zonnebloem en komt meestal uit Oekraïne, Rusland, Argentinië en Turkije. De smaak van zonnebloemolie is vrij neutraal en de kleur is lichtgeel. Je kunt zonnebloemolie gebruiken om in te bakken of te frituren, maar ook als basis voor dressings, vinaigrette of zelfgemaakte mayonaise.  

Kokosolie wordt ook wel kokosvet genoemd, omdat het bij een relatief lage temperatuur al stolt. Dit betekent dat je kokosolie vaak in een pot koopt en eruit moet scheppen, in plaats van gieten. Kokosolie wordt weliswaar van kokosnoten gemaakt, maar heeft niet zo’n uitgesproken kokossmaak als bijvoorbeeld kokosmelk. Dat, gecombineerd met een relatief hoog rookpunt, zorgt ervoor dat kokosolie zich goed leent om in te bakken. Ook kun je het goed gebruiken om zoete baksels mee te maken als vervanger voor roomboter. 

Naast de bovengenoemde oliesoorten zijn er nog tal van andere soorten. Zo wordt arachideolie gewonnen uit pinda’s, druivenpitolie uit de pitten van druiven, rijstolie wordt gemaakt van rijst en koolzaadolie wordt gemaakt van koolzaad. Deze soorten zijn allemaal anders op zich, maar smaken allemaal relatief neutraal. Daarbij verbranden ze pas bij een relatief hoge temperatuur, waardoor ze zich goed lenen om in te bakken of te frituren. Druivenpitolie wordt ook wel gebruikt voor de bereiding van mayonaise. 

Je hebt het misschien wel eens gehoord: olie kan net als andere producten verbranden. Let op: verbrandde olie, is niet lekker en ongezond om te eten!  Om te voorkomen dat olie verbrandt kun je de temperatuur in de gaten houden, want elke soort verbrandt vanaf zijn eigen temperatuur. Dit noem je ook wel het rookpunt, ofwel de temperatuur waarbij de olie begint te roken en dus verbrandt. In de lijst hieronder zie je per oliesoort wat het rookpunt is. Ter illustratie: roomboter heeft een relatief laag verbrandingspunt van 177 graden Celsius. 

• Olijfolie

• Milde olijfolie: 242 °C

• Extra vierge olijfolie: 160 °C

• Zonnebloemolie: 232 °C 

• Kokosolie: 232 °C

• Arachideolie: 232 °C

• Druivenpitolie: 216 °C

• Sesamolie: 210 – 232 °C 

• Rijstolie: 255 °C

• Koolzaadolie: 242 °C

• Milde olijfolie
  

• Extra vierge olijfolie

• Kokosolie

• Zonnebloemolie

   

• Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/Rookpunt